Bagan zien in 3 dagen.

Dit is wel dé highlight van Myanmar en mag je dus echt niet overslaan. De tempels van Bagan worden weleens vergeleken met de tempels van Angkor in Cambodja. Als ik heel eerlijk ben, vind ik de hele omgeving van Bagan met de 2200 tempels en pagoda's nog mooier. De tempels van Angkor zijn op zich misschien gedetailleerder en prachtig. Maar wat Bagan zo bijzonder maakt, is het weidse. Een gebied van 42 km2 met een paar duizend historische bouwwerken. Klim een willekeurige tempel op, tenminste als dat mag, en je ziet gelijk honderden torentjes en gouden stupa's in het landschap. Dat is magisch!

Wij geven je tips om 3 dagen in Bagan door te brengen en vertellen je, welke tempels je volgens ons, écht niet mag missen.

Stukje geschiedenis

Bagan, vroeger Pagan genaamd, was tussen de 9e en 13e eeuw de hoofdstad van het koninkrijk, dat we nu kennen als Myanmar. Met de komst van Boeddhistische monniken veranderde de bevolking van geloof, en ging van Hindu naar Boeddhisme. Met deze verandering kwamen ook de tempels, die de Boeddha's herbergden. Vanaf de 11e eeuw is er flink op losgebouwd door de opeenvolgende heersers van het rijk en aan het eind van de 13e eeuw stonden er ruim 10.000 Boeddhistische tempels, pagodas en kloosters. Helaas is het gebied vaak getroffen door aardbevingen, de laatste in 1975,  en zijn er veel prachtige bouwwerken verloren gegaan. Er is wat discussie over hoeveel er nu staan. Het ligt eraan of je alle ruïnes meetelt of alleen, die in goede staat zijn. Maar momenteel zijn er nog zeker 2200 tempels en pagodas te bezichtigen.

Tempels, die je niet mag missen

Ananda Pahto

Deze kruisvormige tempel is in 1105 na Chr. gebouwd. In elke vleugel staat een grote teakhouten Boeddha, gericht naar het noorden,oosten, zuiden en westen. Ieder jaar is er rond eind december, begin januari een week lang een festival, waarbij zo'n 1000 monniken voortdurend zingen en de boeren uit de omgeving hun kamp opslaan bij de tempel.

Sulamani Tempel

Deze tempel is van binnen één van de mooiste van Bagan. De ligging alleen al is erg mooi, in een groene omgeven en compleet ommuurd. Maar wat de Sulamani zo speciaal maakt, zijn de gedetailleerde muurschilderingen. Deze zijn nog in verbazingwekkend goede conditie, als je nagaat dat ze uit de 12e eeuw stammen. Maar ook de sierlijke lijsten en pilaren zijn bijzonder voor een bouwwerk uit deze periode. Neem voor deze echt even de tijd.

Gawdaw Palin

Nog een beauty is de Gawdaw Tempel. De op een na grootste Bhoeddistische tempel van Bagan. Deze ligt prachtig op de oever van de Irrawaddy rivier. De tempel heeft veel te verduren gehad bij de aardbeving van 1975, maar is daarna grotendeels gereconstrueerd. In september/oktober vindt hier bij volle maan een festival plaats.

Shwesandaw Paya

Deze tempel bezoek je vooral voor het magnifieke uitzicht, dat je vanaf de top hebt bij zonsondergang. Ga er op tijd heen. Zeker een uur van tevoren, want het kan er erg druk worden. Maar het plaatje is prachtig en het is echt een must om dit minstens één keer mee te maken tijdens je verblijf in Myanmar.

Dhammayangyi Tempel

Deze Boeddhistische tempel is gebouwd in de 12e eeuw in opdracht van Koning Narathu. Het is de grootste tempel van Bagan. Er zit nogal een lugubere geschiedenis achter. Narathu zou zijn eigen vader en broer hebben vermoord om op de troon te komen. Om te zorgen dat zijn zonden hem vergeven zouden worden, heeft hij de Dhammayangyi laten bouwen.

Op de (electrische) fiets door Bagan

Het ideale vervoersmiddel om de tempels van Bagan te ontdekken is de fiets. Tegenwoordig zijn er elektrische fietsen te huur. Wij hebben het destijds gewoon keihard met een gewone fiets gedaan, maar potdorie, wat kan het heet worden in Bagan. Kom ik meteen even bij de tip, dat je beter vroeg in de ochtend op pad kunt gaan. 's Middags, op het heetst van de dag, ga je gewoon lekker een siesta houden en dan eind van de middag, na een uurtje of 4 weer ga je er weer op uit. Dan is het wel vol te houden. En nee, zo oud zijn we nou ook niet, maar midden op de dag kan het zo'n 40 graden worden en onderweg heb je weinig schaduw.

Goed, een gewone fiets is verreweg de goedkoopste manier om het gebied te verkennen. De afstanden zijn niet enorm. Ik denk dat je met een rondje van 6 km al aardig wat kunt zien op een dag. Je kunt je fiets of e-bike op heel veel plekken in het dorp huren. Zie je vanzelf. Gemiddeld vragen ze rond €1,50 per dag. Een e-bike kost je tusen de $4,- en $6,-  per dag. Houdt er rekening mee dat de accu vaak zo'n 8 uurtjes meegaat. En check 'm even, voordat je iets betaalt of tekent. Je hebt voor een e-bike trouwens geen rijbewijs nodig.

Ander vervoer

Wil je een iets authentiekere manier van reizen, stap dan in de nogal oncomfortabele karretjes, die door de paarden getrokken worden. Leuk voor een uurtje of zo. Maar een hele dag hobbelen is een aanslag op je billen. Hoewel er geruchten gaan, dat de karretjes een upgrade krijgen. Misschien heb jij wel mazzel.

De bestuurder is meteen je gids en kan je het een en ander vertellen over de tempels. Tenminste...de meesten kunnen Engels. Toch maar even checken voor vertrek. Houd er rekening mee dat de paard&wagen niet overal kan komen. Prijsindicatie: rond de €9,- voor 3 uur.

Heb je genoeg budget of heb je het wel over voor deze once-in-a-lifetime-experience, dan kun je een spectaculaire luchtballonvaart maken boven de tempels van Bagan. Dit is op z'n mooist bij zonsopgang. Er zijn vluchten van begin oktober tot eind maart. Reserveer op tijd, want het is zo volgeboekt, zeker rond de feestdagen. Er zijn verschillende maatschappijen, die de vluchten uitvoeren. Je wordt vroeg in de ochtend bij je hotel opgehaald, krijgt een klein ontbijt en gaat dan aan boord van je luchtballon. Een uur lang kun je genieten van het waanzinnige uitzicht over de tempels van Bagan. Na afloop word je weer naar je hotel gebracht. Het is wat prijzig en wij hebben het niet gedaan. Beetje spijt wel, want het schijnt echt onvergetelijk te zijn. Prijsindicatie: tussen de €300,- en €350,-

3 dagen door Bagan

Je kunt natuurlijk niet álle tempels en ruïnes bekijken. Al blijf je een maand, dan nog heb je ze niet allemaal gezien. Maar in 3 dagen krijg je echt een mooie indruk van de omgeving. Je hebt de tijd om de grootste en bekendste tempels te bezoeken, maar ook om een aantal kleinere te ontdekken. Plan je dagen niet te vol. Zoals ik al schreef, kan het ontzettend heet worden in Bagan en het is niet aan te raden om midden op de dag rond te fietsen. Relax en houdt gewoon een kleine siësta.

Dag 1

Sta lekker vroeg op, dan zijn de temperaturen nog te handelen. Ik zou de dag te voet beginnen in Old Bagan. Je kunt je fiets dus nog even laten staan. Hier liggen een aantal prachtige tempels dicht bij elkaar binnen de stadsmuur en in een wandeling van 2 km kun je een mooi rondje maken. Highlight op deze route is de Gawdawpalin Pahto, de grootste en meest indrukwekkende tempel van Bagan. Pik vandaag ook de Ananda Pahto mee. Deze ligt net iets buiten de stadsmuur, op ongeveer 1 km lopen. Of je pakt je fiets natuurlijk. Voor een lekkere vegetarische lunch kun je terecht bij het hippe restaurantje Be kind to animals The Moon. Heerlijk vers eten en het ligt net buiten de stadsmuur van Old Bagan.

Tussen 13.00 en 16.00u zou ik echt even rustig aan doen. Het is de heetste tijd van de dag. Gewoon even relaxen, in de schaduw, dutje doen of een boekje lezen.

Na je siësta ga je weer op pad. De missie is om een prachtige spot te vinden om van de zonsondergang te genieten. Vroeger mocht je op de top van een willekeurige tempel of pagoda gaan zitten. Dat hebben ze nu aan banden gelegd. Het is de laatste jaren erg druk in Bagan en er werden zelfs dansshows (??) op de tempels gegeven. De regering ziet dit als ongepast, en terecht. Bovendien zijn ze bang voor vernieling door de grote mensenmassa. Tegenwoordig mag je maar 5 toegewezen tempels beklimmen. Dat zijn de Pyathatgyi, Shesandaw, South Guni, North Guni en Thitsar Wadi. Nu kun je je voorstellen, dat het op die 5 plekken druk gaat worden, dus ga er op tijd naar toe. De zon gaat rond 18.00u onder, maar je kunt er beter zeker een uur van tevoren zijn.

Zelf hebben we een hekel aan zo'n drukke toeristenplekken, maar je moet het besluit van de regering denk ik wel respecteren. Ik weet niet hoe streng ze tegenwoordig zijn. Vraag het ter plekke even na. Voorheen mocht je nog gewoon op elke pagoda of tempel klimmen. In ieder geval is de zonsondergang vanaf een tempel ervaren, een van de highlights van Bagan. Dus zeker doen.

Dag 2

Deze dag kun je de iets verderaf gelegen tempels gaan bekijken met je fiets. Ik ga je niet een gedetailleerde route geven. Het ligt er aan, wat je zelf mooi en interessant vind. Wij waren juist gecharmeerd van de kleinere, minderbezochte pagodas. Toch mag je de highlights niet overslaan. Neem deze in ieder geval mee in je route van vandaag: de grootste tempel van Bagan, de Dhammayangy Patho, de Sulamani Pahto met z'n mooie muurschilderingen en de indrukwekkende Dhammayazika Paya. Als je tijd hebt, klim dan op de Buledi voor een prachtig uitzicht. Mocht je in Old Bagan of New Bagan slapen, dan is dit de kans om het dorp Nyaung U even uit te checken. Tipje voor de lunch is het gezellige Black Bamboo Restaurant.

Dag 3

Heb je nog een dagje, fiets dan 's ochtends gewoon willekeurig nog wat rond. Juist dan kom je op verrassende plekjes. Bezoek het marktje in Old Bagan. De middag kun je mooi besteden aan een boottochtje over de Irrawaddy. Vanaf de pier in Old Bagan kun je een bootje regelen, bijvoorbeeld naar het dorp Tan Kyi Paya. In het dorp staat een prachtig gouden stupa boven op de berg. Het loont zich om daarheen te klimmen. De beloning is een geweldig uitzicht over de vlakte van Bagan. Voor dit tripje ben je zo'n 3 tot 4 uurtjes onder de pannen. Een ander tochtje gaat naar de Kyauk Gu tempel, een stukje de rivier op. Probeer het zo te timen, dat je op de terugweg met zonsondergang op de rivier zit.

Slaapplek

Je hebt de keuze uit 3 "dorpen": Old Bagan, Nyaung U en New Bagan. In Old Bagan zit je er middenin, maar dit is dan ook meteen de duurste optie en hier vind je de sjiekere hotels.

Nyaung U is echt voor de backpackers. Je hebt er ruime keuze uit budgethotels. Het is er redelijk druk met veel restaurantjes en barretjes. De meeste tempels liggen op 3 km afstand.

En dan heb je nog New Bagan, waar het veel rustiger is. De prijzen liggen hier ietsje hoger. New Bagan ligt ook op zo'n 3 km van de grote tempels.

Nu is het allemaal wel wat aan het verschuiven. Zo heb je nu zelfs in Old Bagan budget opties. Zie je in Nyaung U steeds meer midrange hostels en in New Bagan juist weer steeds meer budget opties. Nyaung U blijft populair bij backpackers. Wij hebben destijds toch voor New Bagan gekozen. We kwamen net van stad Mandalay af en vonden het juist wel fijn om in een iets rustiger omgeving te zitten. Plus we vonden het daar iets authentieker.

Het Bagan Central Hotel heeft grote, ietwat donkere kamers. Maar de tuin is heerlijk en je kunt er prima eten. En het personeel is supervriendelijk. Een 2 persoonskamer met eigen badkamer heb je vanaf €27,- inclusief riant ontbijt.

Kijk op Booking.com om een leuk hotelletje te vinden.

Beste reistijd

Het kan heet worden in Bagan, gruwelijk heet. En droog. De heetste maanden van het jaar zijn maart, april en mei. Dan kan de temperatuur tot boven de 40 graden klimmen. Dat is pittig, als je met je fietsje de omgeving wilt verkennen. Van november tot februari is de iets koelere periode, maar temperaturen liggen dan nog altijd iets boven de 30 graden. Dit is de beste reistijd. Als je de mogelijkheid hebt, ga dan in januari. Dan is er bij de Ananda Tempel een groot festival.

Tip by Hip

ZONSONDERGANG Het is de laatste tijd een beetje een issue geweest in het nieuws van Myanmar. Toeristen klommen massaal de tempels, en dan met name de Shwesandaw en Buludi, op om van de zonsondergang te genieten. De drukte liep een beetje uit de hand en de regering besloot om het klimmen op pagoda's en tempels te verbieden. Dit besluit hebben ze gelukkig weer herzien. Nu wordt het op 5 toegewezen pagoda's toegestaan. En ja, daar kan het dan wat druk worden, maar toch doen, want het uitzicht en licht is werkelijk adembenemend.

Ik weet niet hoe streng ze zijn. Je kunt altijd proberen om een afgelegen tempeltje te beklimmen. Vraag het wel even netjes aan de desbetreffende bewaker. Zo zijn wij een keer om 04.00u 's ochtends opgestaan om vanuit New Bagan in het donker naar de Dhamma-ya-za-ka Pagoda te fietsen. De poort was gesloten, dus hebben we de bewaker maar wakker gemaakt. Die deed niet moeilijk en liet ons binnen. En zo zaten we even later met z'n tweetjes op de top van de pagoda, in het donker, te wachten op de zon. Als ie dan tevoorschijn komt en je ziet langzaam de tempels in het landschap verschijnen, wauw, dat vergeet je niet meer.

Info

ENTRANCE FEE De entreeprijs voor de archeologische site is rond de €15,-. Met dit ticket mag je vijf dagen onbeperkt het hele gebied van Bagan ontdekken. Het maakt niet uit of je nu één dag of de volle vijf dagen gebruikt, de prijs is hetzelfde.

ALGEMENE INFO MYANMAR Voor info over visum, vaccinaties en overige handige weetjes, kijk eens op onze Myanmar pagina.

Dit bericht is bijgewerkt in juli 2019